Kakaonun kadim tarihçesi
Bilimsel adı “Theobroma cacao” yani “tanrıların yiyeceği” olan kakaonun hikayesi, M.Ö. 1700’lü yıllara dayanır. Aztek dilindeki “cacahuatl”dan türeyen kakao, afrodizyak içeren ve ruhumuzu canlandıran zengin bileşimi sayesinde binlerce yıldır bir “aşk ilacı” olarak bilinir!
Kakao ile kakao tozunun farkı
Kakao ile kakao tozunu ayırt etmek önemli. Kakao, çikolatanın ısıl işlem görmemiş, ham formunu ifade eder ve kakao parçacıkları, ham kakao tozu gibi ürünleri içerir. Buna karşın, kakao tozu yüksek ısıda kavrulmuş kakao çekirdeklerinden yapılır, bu da antioksidan seviyelerini biraz azaltır. Öte yandan her ikisi de çikolata üretiminde önemli bir rol oynar ve sağlığa faydalıdır.
Bitter ve ham çikolatanın besin zengini profili
Peki, sağlığımıza olan faydaları nereden geliyor? Çay ve bazı meyvelerde de bulunan biyoaktif flavonoidlerin zengin içeriğinden! Bu flavonoidler, beyin fonksiyonlarını geliştirir, hafızayı güçlendirir ve nörolojik hastalıklara karşı koruma sağlar.
Ana bileşenler ve sağlığa yararları
Temel bileşenleri neler; gelin birlikte göz atalım…
Flavonoidler: Bitter ve ham çikolatada bulunan bu bileşikler, antioksidan seviyelerini artırır, beyin sağlığını destekler, bilişsel işlevleri iyileştirir ve nöroprotektif (sinir sistemini koruyucu) etkiler sunar.
Metilksantinler: Kakaoda bulunan teobromin, kafein gibi bileşenler doğal uyarıcılardır ve özellikle yorgunluğa birebirdir. Bu bileşenler ayrıca dikkat artırır, keyif ve enerji verir.
β-Feniletilamin (PEA): Dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlere benzer şekilde çalışan kakaodaki PEA, duygu durumunu iyileştiren etkiler sunar ve sinir sistemini koruyucu özelliklere sahiptir.
Anandamid: “Mutluluk molekülü” olarak bilinen bu nörotransmitter, stresi azaltır ve öforik (coşkulu, neşeli) bir ruh hali sağlar.
Geniş kapsamlı faydaları
Cilt sağlığından kalp-damar sağlığına dek geniş ölçüdeki faydalarını mercek altına alıyoruz…
Kardiyovasküler yararlar: Bitter çikolata ve kakao flavonoidleri, kan basıncını düzenleyerek dolaşımı iyileştirir. Böylece kalp sağlığını destekler.
Kolesterol yönetimi: Düzenli tüketim, HDL ve LDL kolesterol seviyelerini olumlu yönde etkileyebilir.
Kan şekeri kontrolü: Bitter çikolata, insülin hassasiyetini iyileştirebilir ve diyabet riskini azaltabilir.
Cilt sağlığı: Bitter çikolatadaki flavonoidler, güneş hasarına karşı koruma sağlayabilir ve cilt nemini artırabilir.
Antiinflamatuar etkiler: Kakaonun antiinflamatuar (Vücuttaki inflamasyonu ve ödemi azaltan maddelerin ve tedavilerin ortak adı) özellikleri, kronik inflamasyonda faydalıdır. Ayrıca doğal bir ağrı kesicidir diyebiliriz.
Bağırsak sağlığını iyileştirir: Bitter çikolata, genel sağlık için çok önemli olan faydalı bağırsak bakterileri probiyotiklerin gelişimini destekler.
Kanser önleme potansiyeli: Kakao ve bitter çikolatadaki antioksidanlar, kanseri önlemede yardımcı olabilecek özelliklere sahiptir, ancak bu alandaki bilimsel araştırmalar sürüyor.
“Kakao ve bitter çikolatadaki antioksidanlar, kanseri önlemede yardımcı olabilecek özelliklere sahiptir.”
Kaliteli çikolatayı nasıl seçeceğiz?
Sağlık yararlarını en üst düzeye çıkarmak için, en az %70 kakao içeriği olan yüksek kaliteli, ham çikolata (çiğ kakao tozu, kakao yağı ve doğal tatlandırıcılar içeren, düşük ısıda işlenen ve süt içermeyen bir çikolata türü) seçin. Yapay tatlandırıcı ve kimyasal içermeyen tek kökenli (tek bir coğrafi alanda yetişen), organik ürünleri tercih edin. Daha az şeker içeriği olan, süt içermeyen ve glutensiz çikolata seçmenizde yarar var. Alkali ile işlenmiş çikolatalardan ve trans yağ eklenmiş çikolatalardan kaçının, çünkü bu işlemler, çikolatanın yararlarını azaltır.
Sonuç olarak kakao, ham çikolata ve bitter çikolata sadece lezzetli birer atıştırmalık değil; aynı zamanda sağlıklı besin kaynaklarıdır. Aynı zamanda güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Kalp-damar sağlığı, zihinsel sağlık ve cilt korumasını destekleyen özelliklere sahiptir. Tüm bu faydaları onları dengeli bir diyetin önemli birer üyesi yapar. Saydığımız bu çikolata çeşitlerini diyetinize dahil etmek, zihinsel ve fiziksel sağlığınızı geliştirmenin lezzetli bir yoludur; tabii ölçülü tüketerek!
